دلیل لرزش فرمان خودرو چیست؟

لرزش فرمان خودرو یکی از شایع ترین مشکلات برای افرادی که ماشین دارند. بالانس نبودن چرخ ها، ساییدگی یا خرابی لاستیک ها، خرابی سیستم تعلیق، مشکلات سستم فرمان و حتی مشکلات ترمز، همه از عوامل لرزش فرمان ماشین هستند. عموما لرزش در سرعت های پایین (زیر 40 کیلومتر بر ساعت)، نشان دهنده مشکلات سیستم فرمان یا تعلیق است، درحالی که لرزش در سرعت های بالاتر (حدود 80 تا 100 کیلومتر) معمولا بدلیل عدم بالانس چرخ ها یا مشکلات لاستیک است. همچنین فرسودگی اتصالات فرمان، سیبک ها، بلبرینگ های چرخ و میل فرمان نیز باعث لرزش فرمان می شوند. شناسایی و رفع سریع عامل لرزش فرمان، اهمیت زیادی دارد، زیرا میتواند ایمنی خودرو را به خطر بیندازد و در طولانی مدت به قطعات دیگر خودرو نیز آسیب برساند. فن آموزان اصفهان برگزار کننده دوره های اتومکانیک از جمله آموزش مکانیک خودرو، آموزش برق خودرو، آموزش تعمیرات ایسیو و… توسط بهترین اساتید و ویژه بازار کار برگزار میکند.

علل لرزش فرمان خودرو

• تنظیم نبودن لاستیک
• کم باد بودن لاستیک های ماشین
• از شکل افتادن لاستیک ماشین
• خرابی بلبرینگ های چرخ و لاستیک
• خرابی جلوبندی ماشین
• فرسودگی اجزای فرمان

تنظیم نبودن لاستیک

تنظیم نبودن لاستیک ماشین، عدم بالانس دینامیکی چرخ ها، یکی از مهم ترین و اصلی ترین علت لرزش فرمان است. در این شرایط، توزیع جرم حول محور دوران چرخ به صورت نامتقارن انجام می شود که باعث به ایجاد نیروی گریز از مرکز نامتعادل می گردد. این تنظیم نبودن لاستیک، مخصوصا در سرعت های بالاتر (بین 80 تا 120 کیلومتر بر ساعت)، به صورت ارتعاشات محسوس در غربیلک فرمان نمایان می شود.

کم باد بودن لاستیک های ماشین

کم بودن باد لاستیک های ماشین یکی از عوامل مهم لرزش فرمان ماشین است. کاهش فشار داخلی لاستیک باعث تغییر در سطح تماس لاستیک با جاده می شود که باعث ایجاد الگوی نامنظم سایش و دفرمگی در ساختار لاستک می گردد. این وضعیت علاوه بر افزایش استهلاک لاستیک و مصرف سوخت، منجر به ارتعاشات نامطلوب در سیستم تعلیق و متعاقبا فرمان خودرو می شود.

از شکل افتادن لاستیک ماشین

تغییر شکل ساختاری در لاستیک، یکی از علل قابل توجه در بروز لرزش فرمان است که در اثر توقف های طولانی مدت خودرو، توزیع نامناسب وزن، سایش غیریکنواخت آج لاستیک یا آسیب به لایه های داخلی لاستیک ایجاد میشود. لاستیک های از شکل افتاده، به دلیل عدم حفظ تقارن هندسی خود در حین چرخش، باعث ایجاد نوسانات مکانیکی می شوند که این نوسانات از طریق سیستم تعلیق به فرمان خودرو منتقل می گردد.

خرابی بلبرینگ های چرخ و لاستیک

بلبرینگ ها وظیفه تسهیل چرخش روان و کم اصطکاک چرخ ها را بر عهده دارند و هرگونه خرابی در بلبرینگ ها سبب حرکت غیریکنواخت چرخ ها می شود که موجب انتقال ارتعاشات به فرمان می گردد. خرابی بلبرینگ های چرخ با علائمی همچون صدای ناهنجار  مانند صدای هوهو یا غرش، تشدید لرزش در هنگام پیچیدن و با لقی چرخ همراه است.

خرابی جلوبندی ماشین

سیستم جلوبندی ماشین از مجموعه ای از قطعات مرتبط به یکدیگر تشکیل شده است که در کنترل پذیری، ثبات و راحتی خودرو نقش مهمی را ایفا می کند. اجزای اصلی این سیستم شامل کمک فنرها، طبق ها، سیبک ها، میل موجگیر و اتصالات فرمان که فرسودگی یا آسیب در هر یک از آن ها باعث لرزش فرمان میشود. به عنوان مثال، سیبک های فرسوده باعث ایجاد لقی در اتصالات مکانیکی می شوند که این لقی به صورت ارتعاش به فرمان انتقال می یابد. همچنین، کمک فنرهای ضعیف قادر به کنترل مؤثر نوسانات عمودی چرخ ها نیستند و باعث تشدید لرزش در سیستم فرمان میشوند. بازرسی دوره ای و تعمیر به موقع اجزای معیوب سیستم جلوبندی، نقش مهمی در حفظ عملکرد بهینه و ایمنی خودرو دارد.

فرسودگی اجزای فرمان

سیستم فرمان خودرو، از اجزای گوناگونی از جمله جعبه فرمان، میل فرمان، پمپ هیدرولیک (در سیستم های هیدرولیکی) و اتصالات مربوطه تشکیل است. فرسودگی هر یک از این اجزا باعث بروز خلاصی و در نتیجه لرزش در غربیلک فرمان شود. خلاصی در جعبه فرمان، که معمولاً در اثر سایش چرخدنده های داخلی آن ایجاد می شود، باعث می گردد انتقال حرکت از غربیلک فرمان به چرخ ها با تأخیر و همراه با نوسان صورت پذیرد. همچنین، کمبود روغن هیدرولیک یا وجود نشتی در سیستم فرمان هیدرولیک باعث اختلال در عملکرد فرمان و تشدید لرزش آن میشود.

علت لرزش ماشین در حالت ایستاده

مکانیزم احتراق داخلی در موتورهای پیستونی مستعد تولید ارتعاشات است که در شرایط نرمال توسط دسته موتورها و سیستم های میراکننده، مستهلک می گردد. آسیب دیدگی یا فرسودگی دسته موتورها باعث میشود که انتقال دهنده های ارتعاش بین بلوک موتور و شاسی، کارایی خود را از دست بدهند و ارتعاشات موتوری به بدنه خودرو منتقل گردد. در سیستم احتراق، خرابی شمع ها یا کاهش فاصله الکترودی آن ها باعث به احتراق ناقص میشود که باعث عدم تعادل در نیروی تولیدی سیلندرها و نهایتاً لرزش می گردد.

علت لرزش فرمان در سرعت بالا

• عدم بالانس چرخ ها
• تاب برداشتن رینگ
• لاستیک آسیب دیده
• آسیب دیدگی پلوس ها
• تنظیم نبودن زوایای چرخ

عدم بالانس چرخ ها، یکی از شایع ترین علل

هنگامی که توزیع جرم حول محور دوران چرخ یکنواخت نباشد، با افزایش سرعت و نیروی گریز از مرکز، نوسانات و ارتعاشاتی ایجاد می شود که از طریق اجزای سیستم تعلیق به فرمان منتقل می گردد. این نوع لرزش در محدوده سرعتی خاصی (غالباً 80-120 کیلومتر بر ساعت) به حداکثر شدت خود می رسد.

تاب برداشتن رینگ

تاب برداشتن رینگ که به صورت انحراف رینگ از مسیر دایره ای کامل تعریف می شود. تاب عمودی و تاب جانبی باعث ایجاد نوسانات عمودی و افقی شوند که در سرعت های بالا تشدید می گردند.

لاستیک آسیب دیده

لاستیک آسیب دیده، به ویژه در مواردی که به صورت ظاهری قابل تشخیص نیست. آسیب به لایه های داخلی لاستیک یا برآمدگی های جزئی باعث عدم یکنواختی در چرخش و ایجاد نوسانات میشود.

آسیب دیدگی پلوس ها

زمانی که اتصالات پلوس دچار فرسودگی یا خرابی می شوند، انتقال گشتاور از گیربکس به چرخ ها به صورت غیریکنواخت انجام می شود که در سرعت های بالا، ارتعاشات محسوسی را به سیستم انتقال قدرت و متعاقباً فرمان وارد میکند.

تنظیم نبودن زوایای چرخ

تنظیم نبودن زوایای چرخ مانند کمبر، کستر و تو (Toe) که با افزایش سرعت، اثرات آن ها بر پایداری خودرو و فرمان پذیری محسوس تر می شود.

علت لرزش فرمان در حالت درجا

• خراب شدن دسته موتورها، یکی از دلایل اصلی
• مشکل در سیستم هیدرولیک فرمان

خراب شدن دسته موتورها، یکی از دلایل اصلی

دسته موتور مثل بالشتک هایی هستند که موتور روی آنها قرار می گیرد تا لرزش موتور به بدنه ماشین منتقل نشود، وقتی این قطعات فرسوده می شوند، دیگر نمی توانند لرزش موتور را کنترل کنند و این لرزش به فرمان هم می رسد. تصور کنید موتور به جای اینکه روی یک بالشتک نرم قرار بگیرد، مستقیم روی بدنه سفت خودرو نشسته است.

مشکل در سیستم هیدرولیک فرمان

پمپ هیدرولیک فرمان برای کار کردن به موتور وصل است. اگر این پمپ مشکل داشته باشد یا روغن آن کم باشد، ممکن است هنگام چرخاندن فرمان در حالت درجا، لرزش احساس کنید. مثل وقتی که شیر آب خانه هوا دارد و موقع باز کردن آب لرزش ایجاد می کند. گاهی اوقات هم موتور در دور پایین به درستی کار نمی کند که به خاطر کثیف بودن دریچه گاز، خراب بودن شمع ها یا سیم های شمع یا حتی مشکل در سیستم سوخت رسانی است.

علت لرزش فرمان هنگام ترمز

تاب برداشتن دیسک های ترمز، یکی از شایع ترین عوامل

زمانی که دیسک ترمز تغییر شکل می دهد، سطح تماس آن با لنت ها غیریکنواخت می شود که به ایجاد نیروهای نوسانی هنگام ترمزگیری می گردد. این وضعیت نه تنها باعث لرزش فرمان می شود، بلکه کارایی ترمز را نیز کاهش می دهد و می تواند فاصله توقف را افزایش دهد.

دوره پیشنهادی: آموزش نصب پنل خورشیدی در اصفهان

سایش نامتقارن و غیریکنواخت لنت های ترمز، عامل مهم دیگر

لنت های فرسوده یا آلوده به روغن نمی توانند نیروی ترمزی یکنواختی را اعمال کنند که باعث لرزش می شود. به هیچ وجه با لنت های فرسوده به رانندگی ادامه ندهید، زیرا خطر از دست دادن کنترل خودرو را به همراه دارد.

اشکال در سیلندرهای ترمز چرخ یا کالیپرهای گیرکرده

اشکال در سیلندرهای ترمز چرخ یا کالیپرهای گیرکرده نیز می توانند باعث اعمال نیروی ترمزی نامتوازن شوند. این وضعیت علاوه بر ایجاد لرزش، منجر به کشیدن خودرو به یک سمت هنگام ترمزگیری میشود که بسیار خطرناک است، به ویژه در شرایط اضطراری یا سطوح لغزنده.

علت لرزش فرمان در سرعت پایین

• صاف شدن لاستیک ها
• فشار نامناسب در لاستیک ها
• ایراد در میله های داخلی و خارجی
• ایراد در فنر تعلیق خودرو
• ایرادات موتور ماشین
• ایراد در یاتاقان ماشین
• ایراد در صفحه کلاچ

صاف شدن لاستیک ها

لاستیک های خودرو یکی از مهمترین ترین اجزای ارتباطی بین خودرو و سطح جاده هستند. صاف شدن یا ساییدگی نامتقارن لاستیک ها باعث لرزش فرمان حتی در سرعت های پایین میشود. دلایل بروز این مشکل بدلیل ساییدگی نامتقارن لاستیک، مشکلات تعادل دینامیکی، فرسودگی داخلی لاستیک رخ میدهد.

فشار نامناسب در لاستیک ها

تنظیم نادرست فشار هوای لاستیک ها تأثیر مستقیمی بر نحوه تماس لاستیک با سطح جاده دارد که منظور از فشار نامناسب در لاستیک ها شامل فشار کمتر از حد استاندارد، فشار بیش از حد مجاز، تفاوت فشار در لاستیک های محور جلو میشود.

ایراد در میله های داخلی و خارجی

سیستم فرمان خودرو از میله ها و اتصالات زیادی تشکیل شده است که آسیب یا فرسودگی هر یک از آنها باعث لرزش ماشین میشود.

سیبک های فرسوده: سیبک ها نقش اتصال دهنده بین اجزای مختلف سیستم فرمان را دارند و فرسودگی آنها باعث ایجاد لقی و در نتیجه لرزش فرمان می شود.

میل فرمان های آسیب دیده: خراب شدن یا تغییر شکل میل فرمان های داخلی و خارجی، انتقال حرکت از جعبه فرمان به چرخ ها را مختل می کند.

گردگیرهای پاره: آسیب دیدن گردگیرهای محافظ، باعث نفوذ آب و گرد و خاک به داخل سیبک ها و اتصالات شده و فرسایش زود هنگام آنها را به دنبال دارد.

ایراد در فنر تعلیق خودرو

سیستم تعلیق خودرو وظیفه جذب ارتعاشات و ناهمواری های جاده را بر عهده دارد و هرگونه اختلال در عملکرد آن بر سیستم فرمان تأثیر میگذارد:

فنرهای شکسته یا ضعیف شده: فنرهای تعلیق که قدرت خود را از دست داده اند، به درستی ارتعاشات را جذب کرده و این ارتعاشات به سیستم فرمان منتقل می شوند.

کمک فنرهای فرسوده: کمک فنرها وظیفه میرا کردن نوسانات فنر را بر عهده دارند و خرابی آنها باعث نوسانات بیش ازحد و انتقال آن به فرمان می شود.

بوش های لاستیکی آسیب دیده: بوش های لاستیکی در سیستم تعلیق، ارتعاشات را جذب می کنند و فرسودگی آنها به انتقال مستقیم ارتعاشات به بدنه و فرمان میشود.

ایرادات موتور ماشین

عملکرد نامناسب موتور ارتعاشاتی ایجاد میکند که از طریق شاسی به سیستم فرمان منتقل شوند که شامل عدم تنظیم صحیح موتور، دسته موتورهای فرسوده، مشکلات سیستم جرقه از جمله خرابی شمع ها، وایرها و… است.

ایراد در یاتاقان ماشین

یاتاقان ها نقش مهمی در کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک خودرو دارند و خرابی آنها باعث لرزش فرمان ماشین میشود.

یاتاقان های چرخ فرسوده: یاتاقان های چرخ امکان چرخش روان چرخ ها را فراهم می کنند و فرسودگی آنها باعث لرزش و صدای غیرعادی می شود.

یاتاقان های ستون فرمان: یاتاقان ها در ستون فرمان قرار دارند و مسئول حرکت نرم فرمان هستند. خرابی یاتاقان های ستون فرمان باعث لرزش فرمان به ویژه در سرعت های پایین می شود.

فشار نامناسب بر یاتاقان ها: تنظیم نادرست قطعات متصل به یاتاقان ها یا وارد شدن ضربه به آنها می تواند عملکرد آنها را مختل کرده و باعث لرزش شود.

ایراد در صفحه کلاچ

صفحه کلاچ فرسوده: سایش بیش ازحد سطح صفحه کلاچ باعث عدم انتقال مناسب نیرو از موتور به گیربکس شده و لرزش ایجاد میکند.

فلایویل آسیب دیده: فلایویل چرخ دنده ای است که صفحه کلاچ به آن فشرده می شود و هرگونه ناصافی یا آسیب در سطح آن می تواند باعث لرزش شود.

دیسک کلاچ نامتوازن: عدم توازن در دیسک کلاچ ارتعاشاتی ایجاد میکند که از طریق سیستم انتقال قدرت به فرمان منتقل می شود.

علت لرزش فرمان کوییک در سرعت بالا

لرزش فرمان خودروی کوییک در سرعت های بالا معمولاً ناشی از عدم بالانس صحیح چرخ ها است که با افزایش سرعت، شدت آن بیشتر می شود. این مشکل همچنین به دلیل ساییدگی نامتقارن تایرها، تاب داشتن رینگ یا دیسک های چرخ و یا خرابی بلبرینگ های چرخ میباشد. در خودروی کوییک که نسبتاً جدید است، گاهی تنظیم نبودن زوایای چرخ یا سفتی بیش از حد سیستم تعلیق نیز باعث انتقال ناهمواری های جاده به فرمان میشود. بررسی و تعویض به موقع قطعات مصرفی سیستم تعلیق مانند کمک فنرها و لاستیک های طبق از بروز این مشکل جلوگیری میکند.

علت لرزش فرمان در حالت درجا سمند

لرزش فرمان سمند در حالت درجا (خودرو ساکن با موتور روشن) معمولاً به دلیل مشکلات موتوری است که به فرمان منتقل می شود. مهمترین علت آن خرابی یا فرسودگی دسته موتورها است که ارتعاشات موتور را به بدنه و نهایتاً فرمان منتقل می کند. همچنین تنظیم نبودن دور آرام موتور، ایراد در سیستم جرقه، نقص در سنسور موقعیت میل لنگ، رسوب گرفتگی انژکتورها و مشکلات پمپ هیدرولیک فرمان نیز باعث لرزش فرمان در حالت درجا میشوند.

لرزش فرمان در سرعت ۱۰۰ تا ۱۲۰

لرزش فرمان در سرعت های ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت معمولاً نشان دهنده مشکلات مرتبط با چرخ ها و تایر ها است. در این محدوده سرعت، عدم بالانس دقیق چرخ ها اولین و مهمترین دلیل است که باعث ایجاد لرزش یا ارتعاش در فرمان می شود، زیرا نیروی گریز از مرکز در این سرعت ها تشدید می یابد. همچنین وجود برآمدگی جزئی در تایر، ساییدگی غیریکنواخت آج تایر، تاب داشتن رینگ یا دیسک ترمز، فرسودگی بلبرینگ های چرخ، خرابی سیبک ها و اتصالات سیستم تعلیق و حتی گاهی فرسودگی میل فرمان باعث لرزش فرمان در این سرعت ها میشود.